Ο Murray Bowen είναι από τους πρώτους θεραπευτές που άρχισε να βλέπει ολόκληρες οικογένειες για παρακολούθηση και θεραπεία.
Μελέτησε οικογένειες με αρκετά σοβαρές παθολογίες. Μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές του Bowen είναι οι σκέψεις του πάνω στον ρόλο που παίζουν τα τρίγωνα στην οικογενειακή αλληλεπίδραση.
Η τριγωνοποίηση είναι μια διαδικασία που συμβαίνει σε όλες τις οικογένειες καθώς διάφορες δυάδες σχηματίζονται εξαιρώντας έναν τρίτο ή και εναντίον του. Για τον Bowen ένα συναισθηματικό σύστημα δύο ατόμων θα σχηματίσει ένα σύστημα τριών ατόμων υπό πίεση. Για παράδειγμα μπορεί να προκύψει ένταση μεταξύ των δύο και εκείνος που νιώθει πιο άβολα μπορεί να εκτονώσει την ένταση «τριγωνοποιώντας» ένα τρίτο άτομο, ίσως με το να διηγηθεί μια ιστορία για εκείνο το άτομο. Τότε η ένταση θα μεταφερθεί στην νέα δυάδα, ανακουφίζοντας την ένταση ανάμεσα στο αρχικό ζευγάρι. Όμως ο παρείσακτος από την στιγμή που θα μπει στην σχέση, μπορεί να ανταποκριθεί στην ένταση αποδεχόμενος μια συμμαχία με έναν από τους άλλους δύο. Για παράδειγμα μια διαμάχη μεταξύ μητέρας και γιου μπορεί να προκύψει σχετικά με το αν αυτός θα πάει στο σχολείο, αλλά να εκτραπεί με την είσοδο του πατέρα, ο οποίος επιτίθεται στην μητέρα και υποστηρίζει τον γιο.
Ο Bowen δείχνει τις μεταλλάξεις των σχέσεων που έχουν να κάνουν με τις τριαδικές διαδικασίες. Για παράδειγμα μια οικογένεια απέναντι στην «κακή» συμπεριφορά ενός παιδιού δρα ως εξής : Η μητέρα καλοπιάνει το παιδί, το παιδί αρνείται να υπακούσει, η μητέρα το απειλεί ότι θα το πει στον πατέρα (πατέρας-μητέρα εναντίον παιδιού). Ο πατέρας επιστρέφει στο σπίτι, η μητέρα του λέει πόσο κακό ήταν το παιδί και αυτός το στέλνει στο δωμάτιο του νηστικό. Αφου ο πατέρας σηκωθεί από το τραπέζι, η μητέρα πηγαίνει κρυφά από αυτόν, στο παιδί ένα πιάτο φαί (μητέρα-παιδί εναντίον πατέρα). Όταν το παιδί βγαίνει απο το δωμάτιο ο πατέρας προσπαθεί να τα ξαναβρεί μαζί του προτείνοντας του ενα παιχνίδι που η μητέρα έχει απαγορεύσει γιατί ξεσηκώνει πολύ το παιδί πριν πάει για ύπνο (πατέρας – παιδί εναντίον μητέρας) . Τέλος η μητέρα μαλώνει τον πατέρα για το παιχνίδι, το παιδί κανει πείσματα αλλά τελικά το στέλνουν για ύπνο. Έτσι επανέρχεται το αρχικό τρίγωνο (μητέρα -πατέρας εναντίον παιδιού)
Η οικογένεια μπορεί να επιχειρήσει να εμπλέξει σε τρίγωνα ακόμα και ανθρώπους έξω από την οικογένεια. Σε περιόδους άγχους η διαδικασία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει ολόκληρη την πυρηνική οικογένεια, περιφερειακά μέλη της οικογένειας, μη συγγενικά πρόσωπα ακόμα και εκπρόσωπους κοινωνικών υπηρεσιών, κλινικών, σχολείων, δικαστηρίων.
Ένα πρόβλημα που συζητάει ο Bowen είναι η διάκριση ανάμεσα σε τριαδικές διαδικασίες σε οικογένειες με διαταραγμένα μέλη και οικογένειες κατά τα φαινόμενα «φυσιολογικές». Ο Bowen σχετίζει την παθολογία με την ακαμψία και εικάζει ότι παρόλο που όλες οι οικογένειες δημιουργούν τριγωνικά πρότυπα, τα πρότυπα αυτά γίνονται πολύ πιο άκαμπτα όταν οικογένεια αντιμετωπίζει την αλλαγή ή υφίσταται στρες ενώ είναι πιο ευέλικτα σε περιόδους ηρεμίας. Ένα βασικό στοιχείο της σκέψης του Bowen είναι η ιδέα ότι εαν κάποιος καταφέρει να έχει μια πιο ευέλικτη στάση μέσα σε ένα οικογενειακό τρίγωνο ακόμα και απομακρυσμένο από τον πυρηνα της οικογένειας, αυτό μπορεί να έχει θετικο αντίκτυπο σε όλη την οικογένεια και μπορεί να διευκολύνει εξαιρετικά στις σχέσεις μέσα στην οικογένεια που σε διαφορετική περίπτωση θα απειλούνταν με την συντριβή. Αντίστοιχα σε μια οικογένεια οι αλλαγές σε κάποια μέλη μπορεί να ενεργοποιήσουν απρόσμενες αλλαγές σε άλλα μέλη, ενώ μπορεί να βοηθήσουν τα μέλη της οικογένειας να απελευθερωθούν απο χρόνιες στατικές και περιοριστικές θέσεις.
Τάσος Τραβασάρος
Comments are closed.